Nuphar lutea

Οικογένεια: Nympheaceae

Περιγραφή

Πρόκειται για ένα πολυετές, ποώδες είδος νούφαρου που προέρχεται από την Ευρώπη και τη δυτική Ασία, όπου φύεται εντός υδάτινων σωμάτων με μικρή ή μηδαμινή ροή όπως λίμνες, κανάλια, έλη και τέλματα. Είναι ένα βυθισμένο, επιπλέον υδρόβιο φυτό, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του νερού. Το φυτό αναπτύσσεται από κονδυλώδες, έρπον ρίζωμα το οποίο είναι στερεωμένο στον πυθμένα και συγκρατείται με τη βοήθεια των ριζών του. Από το ρίζωμα εκφύονται πολυάριθμοι μακριοί, ευλύγιστοι μίσχοι που επιπλέουν χάρη στον αέρα που περιέχουν στο εσωτερικό τους, καταλήγοντας σε μεγάλα (διαμέτρου 30 έως 40 cm), επιπλέοντα φύλλα κυκλικού-καρδιοειδούς σχήματος, φωτεινού πράσινου χρώματος και στιλπνής υφής, σχηματίζοντας ελεύθερους ρόδακες διαμέτρου 1 έως 1,8 m. Τα όμορφα, ελαφρώς αρωματικά άνθη, τα οποία φέρονται στην άκρη μίσχων σε ύψος 5 έως 15 cm πάνω από την επιφάνεια του νερού, παραμένουν ανοικτά μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας και εμφανίζονται σε συνεχόμενα κύματα ανθοφορίας από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο. Έχουν αρχικά κωδωνοειδές και στη συνέχεια κυκλικό σχήμα, διάμετρο 2 έως 4 cm και αποτελούνται από πολυάριθμα μικροσκοπικά χρυσοκίτρινα πέταλα που περιβάλλονται από 4 έως 6 σέπαλα του ίδιου χρώματος. Τα άνθη ακολουθούνται από μικρούς κωνικούς καρπούς που βυθίζονται κάτω από την επιφάνεια του νερού και περιέχουν αρκετούς ελλειψοειδείς σπόρους.

Καλλιέργεια

Αποτελεί είδος με μεγάλο ρυθμό ανάπτυξης, το οποίο είναι ιδιαίτερα σκληρό, ζωηρό και εύκολο στην καλλιέργειά του. Πρόκειται για ένα υποχρεωτικά υδρόβιο φυτό, το οποίο θα πρέπει να στερεώνεται στον πυθμένα υδάτινων σωμάτων ή να βυθίζεται σε κατάλληλους περιέκτες για υδρόβια φυτά. Προτιμάει προσήλιες ή ημισκιερές θέσεις, καθώς και την εγκατάστασή του σε πλούσια, πηλώδη εδάφη ή πυθμένες λιμνών. Προτείνεται να χρησιμοποιούνται κατάλληλα φυτοδοχεία υδρόβιων φυτών για την εγκατάστασή του, τα οποία διευκολύνουν τον έλεγχο και τη φροντίδα του, τα οποία θα πρέπει να βυθίζονται σε βάθος 2 έως 5 m κάτω από την επιφάνεια του νερού. Όπως και τα υπόλοιπα εύκρατα είδη νουφάρων, είναι ανθεκτικό σε περιοχές με ψυχρούς χειμώνες, όπου κατά τον χειμερινό του λήθαργο αντέχει σε ελάχιστη θερμοκρασία έως - 35 °C. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, ο ρυθμός ανάπτυξής του μειώνεται, ενώ υπό την επίδραση χαμηλών θερμοκρασιών, το μεγαλύτερο μέρος των επιπλέοντων φύλλων νεκρώνεται, με το φυτό να παράγει μικρά, βυθισμένα φύλλα καφέ χρώματος και αδρής υφής (χειμερινά φύλλα). Υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν στην επιβράδυνση της ανάπτυξης του φυτού και στην παραγωγή πιο ανοιχτόχρωμων, συχνά χλωρωτικών και υδαρών βλαστών και φύλλων, με το βέλτιστο εύρος να κυμαίνεται μεταξύ των 15 και των 25 °C. Όταν καλλιεργείται σε υδατοπεριέκτες ή σε τεχνητά υδάτινα σώματα, θα πρέπει να λιπαίνεται τακτικά με λίπασμα ειδικό για υδροχαρή φυτά. Αναφέρεται πως το είδος αυτό μπορεί να επιβιώσει ακόμα και σε πλήρη, παροδική ξήρανση του υδάτινου σώματος στο οποίο φύεται, όμως η καταπόνηση αυτή θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την καλλιέργειά του. Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα με διαίρεση των ριζωμάτων κάθε 2 έως 3 χρόνια, χάρη στην φυσική επέκταση των οποίων σχηματίζει εκτεταμένες αποικίες στις κατάλληλες συνθήκες, ενώ ο πολλαπλασιασμός με σπόρους είναι σαφώς δυσκολότερος.

Χρήσεις

Αυτό το όμορφο υδρόβιο φυτό, συγγενικό των νουφάρων, ξεχωρίζει για την ικανότητά του να αναπτύσσεται γρήγορα ακόμα και σε σκιερές τοποθεσίες, τις οποίες φωτίζει με τα πολυάριθμα χρυσοκίτρινα άνθη του. Προτείνεται ιδιαίτερα για τη φύτευσή του σε φυσικά ή τεχνητά υδάτινα σώματα όπως λίμνες, στέρνες, γούρνες, δεξαμενές και άλλα, όπου συστήνεται να φυτεύεται σε θέσεις με βάθος μεγαλύτερο των 60 cm, με την καλύτερη ανάπτυξη να παρατηρείται σε μεγάλες λίμνες, όπου τα φυτά σχηματίζουν εκτεταμένες αποικίες συγκλονιστικής ομορφιάς. Κατάλληλο και για βαθείς περιέκτες φύτευσης υδροχαρών και υδρόβιων φυτών, καθώς και για τη χρήση του σε μεγάλα ενυδρεία γλυκού νερού. Αναφέρεται πως τα βυθισμένα στελέχη και φύλλα του φυτού χρησιμοποιούνται ως κρυψώνα και αποθετήριο αυγών για διάφορα είδη ψαριών, ενώ τα άνθη είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για έντομα-επικονιαστές όπως σκαθάρια και μέλισσες. Όπως και άλλα είδη νουφάρων, υπάρχουν εκτενείς αναφορές για χρήση του είδους αυτού από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας ως λαχανευόμενο και φαρμακευτικό φυτό. Την ίδια στιγμή, πρέπει να τονιστεί πως πρόκειται για ένα ιδιαίτερα νευροτοξικό, του οποίου η κατανάλωση θα πρέπει να αποφεύγεται.