Angelica archangelica

Οικογένεια: Apiaceae

Περιγραφή

Είναι ένα πολυετές, ποώδες είδος με ευρεία διάδοση στη βόρεια Ευρώπη, όπου φύεται σε ανοιχτές, συχνά άγονες τοποθεσίες. Κατά το βλαστητικό στάδιο ανάπτυξής του αποκτά ζωηρή, πυκνή σφαιρική-θολωτή ανάπτυξη ύψους 70 έως 90 cm και πλάτους 60 έως 90 cm. Το επίγειο τμήμα του φυτού εκφύεται από ισχυρό, ινώδες ρίζωμα,  ενώ το αρωματικό φύλλωμα αποτελείται από πολύ μεγάλα, δις- έως τρις-πτεροειδή, ελαφρώς σαρκώδη φύλλα έντονου πράσινου χρώματος, τα οποία φέρονται σπειροειδώς σε θολωτό ρόδακα στη βάση του φυτού. Οι εξαιρετικά θεαματικές, επίπεδες έως σφαιρικές σύνθετες σκιαδοειδείς ταξιανθίες εμφανίζονται επάκρια και πλάγια παχιών, σαρκωδών στελεχών μωβ-πράσινου χρώματος και ύψους 1 έως 1,8 m από το Μάιο έως τον Ιούνιο, αποτελούμενες από αναρίθμητα μικροσκοπικά κιτρινοπράσινα άνθη οργανωμένα σε έως και 50 σφαιρικές ακτίνες. 

Καλλιέργεια

Πρόκειται για φυτό αρκετά γρήγορης ανάπτυξης, ιδιαίτερα σκληρό, ανθεκτικό και εύκολο στην καλλιέργειά του σε περιοχές με ψυχρό κλίμα. Στη χώρα μας, προτιμά τις ημισκιερές έως σκιερές θέσεις, ενώ αναπτύσσεται καλύτερα στα πλούσια, ελαφρώς όξινα, αρκετά υγρά αμμοπηλώδη έως πηλώδη εδάφη, προσαρμοζόμενο ωστόσο με ευκολία στους περισσότερους τύπους εδαφών που συγκρατούν επαρκή υγρασία. Αντέχει σε ελάχιστες θερμοκρασίες μέχρι - 30 °C, με τα φυτά να χάνουν μόνο μικρό μέρος του φυλλώματός τους σε θερμοκρασίες μικρότερες των 0 °C. Είναι φυτό μη ανθεκτικό στην παρατεταμένη ξηρασία και στα φτωχά, άγονα εδάφη, ενώ η υπερβολική υγρασία και ο κακός αερισμός των ριζών και του λαιμού θα πρέπει να αποφεύγεται σε κάθε περίπτωση. Πρόκειται για απαξανθικό είδος, το οποίο κάθε χρόνο ανθοφορεί, καρποφορεί και στη συνέχεια νεκρώνει όλα τα επίγεια μέρη του, εκπτύσσοντάς τα εκ νέου στις αρχές της άνοιξης. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και μοσχεύματα ριζών από το δεύτερο χρόνο εγκατάστασής του και ύστερα.

Χρήσεις

Το θεαματικό είδος αυτό είναι κυρίως γνωστό από το Μεσαίωνα για τις χρήσεις του ως φαρμακευτικό και αρωματικό φυτό. Παρόλ' αυτά, αποτελεί είδος με υψηλό δυναμικό ως καλλωπιστικό φυτό, ξεχωρίζοντας τόσο για το εντυπωσιακό, ιδιαίτερα εύρωστο και στιλπνό δις-πτεροειδές φύλλωμα, όσο και για την εξαιρετικά εντυπωσιακή ανθοφορία του, με τις σύνθετες σκιαδιωδείς ταξιανθίες και τα παχιά, σαρκώδη στελέχη να το καθιστούν μοναδικό. Ιδιαίτερα κατάλληλο για μεικτές πολυετείς φυτεύσεις όπως χαμηλές μπορντούρες και παρτέρια σε σκιερές θέσεις, όπου ξεχωρίζει ανάμεσα σε χαμηλότερα πολυετή, αγρωστώδη αι αγρωστιδόμορφα, ενώ είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και για φυσικές λειμώνιες και δασικές φυτεύσεις, καθώς και κήπους αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Εφόσον δεν απομακρυνθούν, οι αποξηραμένες ταξικαρπίες έχουν ιδιαίτερα εντυπωσιακή εμφάνιση το φθινόπωρο και το χειμώνα. Εξαιρετικά ελκυστικό για έντομα-επικονιαστές όπως οι μέλισσες και οι πεταλούδες. Ευρέως καλλιεργούμενο και αγαπητό για το ιδιαίτερο άρωμά του στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, όπου παρασκευάζονται ροφήματα, γλυκίσματα, αιθέριο έλαιο και παραδοσιακά ιάματα από όλα τα μέρη του φυτού.