Zephyranthes citrina

Οικογένεια: Amaryllidaceae

Περιγραφή

Πρόκειται για ένα πολυετές, ποώδες είδος που προέρχεται από το Μεξικό (Yucatan), όπου φύεται κυρίως σε ανοικτές, υγρές τοποθεσίες όπως όχθες ποταμών. Όπως και τα υπόλοιπα μέλη του γένους, αποτελεί γεωφυτικό είδος, το οποίο διαχειμάζει με τη μορφή βολβών. Τα πολυάριθμα φύλλα του είναι στενά, επιμήκη γραμμικά και ελαφρώς σαρκώδη, έχουν φωτεινό πράσινο χρώμα και φέρονται σε πολύ συμπαγείς, όρθιους θυσάνους ύψους 10 έως 15 cm και μήκους 5 έως 7 cm, σχηματίζοντας σταδιακά μικρές συστάδες. Τα εντυπωσιακά, ελαφρώς αρωματικά αστεροειδή άνθη του έχουν σχετικά μεγάλο μέγεθος (5 cm), αποτελούνται από 6 πλατιά πέταλα έντονου χρυσοκίτρινου χρώματος και 6 ανθήρες του ίδιου χρώματος. Εμφανίζονται σε μεγάλους αριθμούς μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου, αμέσως μετά τις πρώτες βροχές, φερόμενα επάκρια λεπτών στελεχών ύψους 10 έως 25 cm που εκφύονται από τη βάση του φυτού. 

Καλλιέργεια

Είναι φυτό μέτριου έως σχετικά μεγάλου ρυθμού ανάπτυξης, ιδιαίτερα σκληρό, ευπροσάρμοστο κι ανθεκτικό. Αναπτύσσεται εξαιρετικά σε προσήλιες, φωτεινές θέσεις, αποδίδοντας εξαιρετικά ακόμη και στις πιο εκτεθειμένες στον ισχυρό ήλιο θέσεις, ιδιαίτερα σε σχετικά υγρές συνθήκες. Προτιμά τα ελαφριά, πλούσια, υγρά αλλά στραγγερά αμμώδη έως αμμοπηλώδη εδάφη, όμως προσαρμόζεται εύκολα σε ένα μεγάλο εύρος εδαφών, αρκεί να διασφαλίζεται η επαρκής στράγγιση του νερού και ο καλός αερισμός των ριζών. Αντέχει σε ελάχιστες θερμοκρασίες μέχρι - 12 °C τουλάχιστον, με το φυτό να χάνει μόνο μικρό μέρος του φυλλώματος, αρκεί να εξασφαλίζεται η παραμονή του ριζώματος σε στραγγερό, μη κατακλυζόμενο από νερό έδαφος. Σε περιοχές με ήπιους χειμώνες, το φυτό διατηρεί όλο το φύλλωμά του, το οποίο νεκρώνεται μόνο όταν η θερμοκρασία πέσει κάτω από τους - 5 °C ή όταν πέσει σε θερινό λήθαργο λόγω εξαιρετικά χαμηλής υγρασίας. Πρόκειται για φυτό εξαιρετικά προσαρμοσμένο στην περιοδική ξηρασία, ενώ είναι ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, συνθήκες οι οποίες επάγουν των σχηματισμό ανθικών καταβολών και επομένων εξασφαλίζουν την πλούσια και συγχρονισμένη ανθοφορία όλων των φυτών κατά την έλευση των βροχών στο τέλος του καλοκαιριού. Την ίδια στιγμή, επιδεικνύει ασυνήθιστη ανθεκτικότητα όταν βυθίζεται μερικώς ή πλήρως σε γλυκό νερό, εις βάρος ωστόσο της ανθοφορίας του. Φυτό με ελάχιστες καλλιεργητικές απαιτήσεις μετά την εγκατάστασή του, το οποίο μάλιστα σχηματίζει γρήγορα αυξανόμενες συστάδες. Το χειμώνα θα πρέπει να αφαιρούνται τα νεκρά φύλλα, ιδιαίτερα σε περιοχές με ψυχρές και υγρές συνθήκες, ενώ επιθυμητή είναι και η περιοδική αφαίρεση των απανθισμένων ταξιανθιών. Συνίσταται να χορηγείται λίπασμα χαμηλό σε άζωτο στα τέλη του χειμώνα και αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανθοφορίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η εύρωστη ανάπτυξη των φυτών. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με διαίρεση των βολβιδίων κάθε 2 έως 3 χρόνια το καλοκαίρι, η οποία θα πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά όταν καλλιεργείται σε γλάστρα, καθώς και με σπόρο.

Χρήσεις

Ένα από τα εντυπωσιακότερα είδος του γένους, το φυτό αυτό συνδυάζει πολύ συμπαγές, γραμμικό φύλλωμα με μεγάλα, ελαφρώς αρωματικά άνθη έντονου χρυσοκίτρινου χρώματος, το οποίο μοιάζει να φωσφορίζει κατά τη διάρκεια της μέρας. Από τις καλύτερες επιλογές για τη δημιουργία μαζικών φυτεύσεων κατά γραμμές και ομάδες, για την συμμετοχή του σε χαμηλές μπορντούρες πολυετών αλλά και παρτέρια, για τη φύτευσή του κατά μήκος μονοπατιών, καθώς και ως ασυνήθιστο εδαφοκαλυπτικό σε σχετικά υγρά σημεία. Εξαιρετική επιλογή και ως γλαστρόφυτο σε φωτεινά μπαλκόνια και βεράντες, ενώ παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον για υδρόκηπους και κατασκευές όπως ενυδρεία, καθώς ανέχεται την έντονη κατάκλυση ή ακόμα και την πλήρη βύθιση σε γλυκό νερό. Τα άνθη του είναι ελκυστικά για ιδιαίτερα ελκυστικά για έντομα-επικονιαστές όπως οι μέλισσες και οι πεταλούδες. Τα φύλλα και τα άνθη του φυτού είναι εδώδιμα, ενώ αναφέρονται πολυάριθμες χρήσεις του ως φαρμακευτικό φυτό στις περιοχές που αυτοφυεί. Σημειώνεται πως η οσμή σκόρδου που αναδίδουν όλα τα επίγεια μέρη του κατά το τραυματισμό τους ενίοτε το καθιστά ακατάλληλο για θέσεις που βρίσκονται κοντά σε σημεία με έντονη ανθρώπινη παρουσία και κίνηση.