Opuntia ficus-indica f. inermis

Οικογένεια: Cactaceae

Περιγραφή

Πρόκειται για μία βοτανική ποικιλία ενός είδους κάκτου που προέρχεται από το βόρειο και κεντρικό Μεξικό, όπου φύεται σε ξηρές, άγονες τοποθεσίες, και πλέον έχει διαδοθεί σχεδόν σε όλες τις ημιερημικές και ερημικές εκτάσεις του πλανήτη. Γνωστό στο εμπόριο με τις ονομασίες smooth prickly pear cactus, nopal, Indian fig opuntia, Barbary fig, cactus pear, prickly pear και spineless cactus. Το φυτό αποκτά εύρωστη, όρθια θαμνώδη ανάπτυξη ύψους 2 έως και 4 m και πλάτους 2 έως 5 m, με ισχυρή βάση που σταδιακά ξυλοποιείται. Τα επίγεια μέρη του φυτού αποτελούνται από κλαδώδια, διακριτά τμήματα μεταμορφωμένου βλαστού με επίπεδο, επίμηκες ωοειδές σχήματα, τα οποία έχουν μήκος 30 έως 40 cm, πλάτος 10 έως 20 cm, ανοικτό γλαυκοπράσινο χρώμα και κηρώδη υφή, στερούμενα ακάνθων και γλοχίδων, ενώ τα μικροσκοπικά, εφήμερης διάρκειας πράσινα φύλλα εμφανίζονται μόνο κατά την έκπτυξη νέων κλαδωδίων. Η εντυπωσιακή ανθοφορία πραγματοποιείται από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο, κατά την οποία πολυάριθμα ροπαλόσχημα μπουμπούκια εκπτύσσονται επάκρια των κορυφαίων κλαδωδίων, στη συνέχεια αποκαλύπτοντας τα όμορφα χρυσοκίτρινα άνθη. Μετά την ολοκλήρωση της άνθισης, αρχίζει η ωρίμανση των αρκετά μεγάλων, ωοειδούς σχήματος εδώδιμων καρπών με πορτοκαλί ή μωβ χρώμα.

Καλλιέργεια

Είναι φυτό με μεγάλο ρυθμό ανάπτυξης, ιδιαίτερα σκληρό, ευπροσάρμοστο κι ανθεκτικό σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο εύρος συνθηκών. Αναπτύσσεται εξαιρετικά σε προσήλιες, φωτεινές θέσεις, προσαρμοζόμενο ωστόσο εύκολα και σε ελαφρά σκιά, ενώ προτιμά τα ελαφριά, εξαιρετικά στραγγερά αμμώδη έως αμμοπηλώδη εδάφη, όμως πρόκειται για ένα εξαιρετικά ευπροσάρμοστο είδος, ικανό να επιβιώσει ακόμα και στα πιο φτωχά και πετρώδη εδάφη, αρκεί να υπάρχει εξαιρετικός αερισμός του ριζώματός του. Αντέχει σε ελάχιστες θερμοκρασίες μέχρι - 4 °C τουλάχιστον, αρκεί να εξασφαλίζεται ο επαρκής αερισμός του ριζώματος. Πρόκειται για φυτό εξαιρετικά ανθεκτικό στην ξηρασία, ενώ είναι πολύ ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, όμως αναπτύσσεται πολύ καλύτερα όταν αρδεύεται προσεκτικά τους θερμότερους μήνες του χρόνου. Απεχθάνεται την έντονη, παρατεταμένη υγρασία, η οποία συνδέεται με την εσωτερική σήψη του ριζώματος και της βάσης του και την εξασθένιση του φυτού. Φυτό με ουσιαστικά μηδαμινές καλλιεργητικές απαιτήσεις μετά την εγκατάστασή του σε κατάλληλο χώρο. Συνίσταται να κλαδεύεται κάθε 2 έως 3 χρόνια προκειμένου να αποτραπεί η υπέρμετρη ανάπτυξή του και να ελέγχεται το σχήμα του, ενώ προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην απομάκρυνση όλων των αποκολλημένων και αφαιρεθέντων κλαδωδίων από το έδαφος, τα οποία δίνουν νέα φυτά σε λίγες μόνο βδομάδες. Μπορεί να πολλαπλασιαστεί πολύ εύκολα με μοσχεύματα βλαστού, ενώ η χρήση σπόρων τείνει να δίνει ακανθωτά φυτά και θα πρέπει να αποφεύγεται.

Χρήσεις

Αυτός ο μοναδικής εμφάνισης, ιδιαίτερα καλλωπιστικός θαμνώδης κάκτος είναι ευρέως γνωστός στη χώρα μας ως φραγκοσυκιά, ευρισκόμενος στο μεγαλύτερο μέρος της σε ημιάγρια κατάσταση. Η εν λόγω βοτανική ποικιλία ξεχωρίζει για την πλήρη απουσία ακάνθων και γλοχιδών, χαρακτηριστικό που την καθιστά ασφαλή στο χειρισμό της, καθώς και για τους μεγάλους, εύγευστους καρπούς της. Εξαιρετική επιλογή για τη φύτευσή του μεμονωμένα ή κατά μικρές ομάδες σε ξηροφυτικά παρτέρια και μπορντούρες μαζί με άλλα παχύφυτα όπως αλόες, κάκτους και γιούκες, καθώς και ως σημείο ενδιαφέροντος σε βραχόκηπους και χαλικόκηπους. Ιδιαίτερα κατάλληλο και για φύτευσή του σε μεγάλες γλάστρες τοποθετημένες σε φωτεινές αυλές, βεράντες και μπαλκόνια, καθώς και για τη δημιουργία ξηροφυτικών φυτοφραχτών. Η φραγκοσυκιά αποτελεί τον πιο ευρέως καλλιεργούμενο κάκτο, με όλα τα μέρη του φυτού να έχουν πληθώρα χρήσεων. Χαρακτηριστικά, πέρα από τους ώριμους καρπούς καταναλώνονται και τα νεαρά κλαδώδια, ενώ από το φυτό μπορούν να παρασκευαστούν τρόφιμα όπως μαρμελάδες, σάλτσες, αλκοολούχα ποτά, διατροφικά συμπληρώματα, καλλυντικά και ζωοτροφές. Ταυτόχρονα, η ύπαρξη βλέννας στο εσωτερικό των κλαδωδίων τους προσδίδει διαιτητική και φαρμακευτική αξία, καθώς και την ικανότητα χρήσης τους ως οικοδομικά και εδαφοβελτιωτικά υλικά.