Agave americana

Οικογένεια: Agavaceae

Περιγραφή

Πρόκειται για ένα πολυετές, ποώδες είδος παχύφυτου που προέρχεται από την κεντρική-ανατολική Βόρεια Αμερική (νοτιανατολικό Τέξας και βορειανατολικό Μεξικό), όπου φύεται κυρίως σε αμμώδεις, ερημικές τοποθεσίες. Γνωστό στο εμπόριο με τις ονομασίες maguey, century plant, american aloe και mexican soap plant, καθώς και με το συνώνυμο Agave gracilispina. Το φυτό σχηματίζει θεαματικούς ανοικτούς έως πυκνούς ρόδακες ύψους 1 έως 2,5 m και πλάτους 2 έως 3,5 m, οι οποίοι σταδιακά σχηματίζουν συστάδες και αποτελούνται από 40 έως 70 επιμήκη λογχοειδή φύλλα μήκους 1 έως 2 m και πλάτους 15 έως 30 cm, τα οποία έχουν γλαυκόγκριζο έως γλαυκοπράσινο χρώμα, συχνά αναδιπλώνονται άνω του μέσου τους και φέρουν οδοντωτά περιθώρια γκρι-καφέ χρώματος. Οι εξαιρετικά εντυπωσιακές ταξιανθίες εμφανίζονται μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου ύστερα από αρκετά χρόνια καλλιέργειας, αποτελούμενες από χιλιάδες επιμήκη σωληνοειδή χρυσοκίτρινα άνθη μήκους 7 έως 10 cm οργανωμένα σε 15 έως 35 επιμέρους ταξιανθίες, οι οποίες διατάσσονται φοβοειδώς κατά μήκος σαρκώδους, ισχυρού στελέχους ύψους 5 έως 9 m που εκφύεται από το κέντρο του ρόδακα. Όπως και τα υπόλοιπα μέλη του γένους, ο κάθε ρόδακας ξηραίνεται ύστερα από την ανθοφορία του, με το φυτό να συνεχίζει την ανάπτυξή του από τους πλάγιους ρόδακες που έχει εκπτύξει έως τότε.

Καλλιέργεια

Είναι φυτό με γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης, ιδιαίτερα σκληρό, ευπροσάρμοστο κι ανθεκτικό. Αναπτύσσεται εξαιρετικά σε προσήλιες, φωτεινές θέσεις, όμως μπορεί να ανεχθεί και θέσεις με ελαφρά σκίαση καλύτερα από τις περισσότερες αγαύες. Προτιμά τα ελαφριά, εξαιρετικά στραγγερά αμμώδη έως αμμοπηλώδη εδάφη, όμως πρόκειται για ένα εξαιρετικά ευπροσάρμοστο είδος, ικανό να επιβιώσει ακόμα και στα πιο φτωχά και πετρώδη εδάφη, αρκεί να υπάρχει καλός αερισμός του ριζώματός του. Αντέχει σε ελάχιστες θερμοκρασίες μέχρι - 12 °C τουλάχιστον, χωρίς ουσιαστική απώλεια φυλλώματος, αρκεί να εξασφαλίζεται η παραμονή του ριζώματος σε στραγγερό, μη κατακλυζόμενο από νερό έδαφος. Πρόκειται για φυτό εξαιρετικά προσαρμοσμένο στην ξηρασία, ενώ είναι πολύ ανθεκτικό στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Απεχθάνεται την έντονη, παρατεταμένη υγρασία, η οποία συνδέεται με την σήψη του φυλλώματος και την εξασθένιση του φυτού. Φυτό με ουσιαστικά μηδαμινές καλλιεργητικές απαιτήσεις μετά την εγκατάστασή του. Μπορεί να πολλαπλασιαστεί με διαίρεση των συστάδων που σχηματίζει ή με σπόρο.

Χρήσεις

Γνωστό στη χώρα μας ως αθάνατος, αυτό το θεαματικό είδος αγαύης αποτελεί μια εξαιρετικά πολύτιμη προσθήκη σε κάθε ξηρικό και μη κήπο, ξεχωρίζοντας για το εντυπωσιακό σχήμα και χρώμα του ροδακοειδούς φυλλώματός του και τις ιδιαίτερα εντυπωσιακές, υποβλητικές ταξιανθίες του. Εξαιρετική επιλογή για τη φύτευσή του ως σημείο ενδιαφέροντος σε ξηροφυτικά παρτέρια και μπορντούρες μαζί με άλλα παχύφυτα όπως αλόες, κάκτους και γιούκες, καθώς και ως μη προσπελάσιμος φράκτης στα όρια του κήπου. Κατάλληλος και για φύτευσή του σε μεγάλες γλάστρες τοποθετημένες σε φωτεινές αυλές, ενώ είναι ιδανικό φυτό για δύσκολα σημεία σε κήπους σε παράκτιες θέσεις ή/και με ιδιαίτερα ξηρό και φτωχό έδαφος. Δεν θα πρέπει να τοποθετείται κοντά σε σημεία προσβάσιμα σε παιδιά και κατοικίδια λόγω των αιχμηρών, οδοντωτών περιθωρίων των φύλλων του, ενώ η πτώση των ξηραμένων ταξιανθιών δύναται να δημιουργήσει προβλήματα όταν τοποθετείται πολύ κοντά σε μονοπάτια και ξύλινες κατασκευές. Τα άνθη του είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για έντομα-επικονιαστές όπως οι μέλισσες. Πρόκειται ένα φυτό με εξαιρετικά μεγάλο εύρος χρήσεων από τους αυτόχθονες πληθυσμούς του Μεξικό. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται η χρήση του ως φαρμακευτικό φυτό με αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις και επουλωτικές ιδιότητες, ως λαχανευόμενο, με την κατανάλωση των τρυφερών φύλλων αφού ψηθούν και τη χρήση του χυμού για παρασκευή αλκοολούχων ποτών (pulque, mescal, tequila) και σιροπιού, καθώς και ως βιομηχανικό φυτό, χρησιμοποιούμενο για την παραλαβή ινών χρήσιμων για τη παρασκευή σχοινιών, ταπήτων και υφασμάτων (piteado), καθώς και σαπουνιού, χάρη στο υψηλό περιεχόμενο των φύλλων σε σαπωνίνες.